مصحف ۱۰ قرائت از سه طریق شاطبیه، طیبة‌النشر و الدره رونمایی شد
به گزارش روابط عمومی سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور؛ مراسم رونمایی از مصحف 10 قرائت از سه طریق شاطبیه، طیبه‌النشر و الدره، نوشته ابراهیم آهور، مدرس و متخصص در علوم قرائات مختلف، فرزند رحیم آهور از پیشکسوتان قرآنی با حضور جمعی از فعالان، اساتید و چهره‌های قرآنی کشور در سالن جلسات شهید تقوی سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور برگزار شد. آهور در ابتدای این مراسم ضمن قدردانی از حضور اساتید و پیشکسوتان قرآنی، یاد اساتید پیشکسوت از جمله مرحوم ابراهیم پورفرزیب(مولایی) را گرامی داشت. در ادامه سخنان وی درباره چگونگی آماده‌سازی این مصحف و سخنان دیگر اساتید حاضر در مراسم را می‌خوانید؛
این مصحف حاصل تلاش همه اساتید قرآنی است و من جمع‌آوری اطلاعات و تجمیع آن‌ها را انجام داده‌ام. سال‌ها قبل، در دهه شصت، مرحوم استاد مولایی به بنده گفتند که از فلان تاریخ به بعد باید در کلاس قرائات مختلف شرکت کنید. روال کار ایشان به این شکل بود که هر زمان احساس می‌کردند یکی از شاگردانش به قرائت عاصم تبحر پیدا کرده و اصول تجویدی قرائت عاصم را فراگرفته است. مرحله بعد این است که قرائات مختلف را یاد بگیرد و توصیه می‌کردند که به یک قرائت هم اکتفا نکنید؛ لذا ضمن اینکه از راهنمایی استاد استفاده می‌کردم، به دلیل اینکه تلاوت مجلسی حالت خاصی دارد و ممکن است که قاری بعد از قرار گرفتن در پشت تریبون تمرکز خودش را از دست بدهد، قرآنی را به خط عثمان‌طه تهیه و اصول قرائت مختلف را با مداد در آن مشخص کردم تا در هنگام تلاوت مجلسی کلمات از ذهنم نرود و در حاشیه قرآن هم توضیحات آن را شرح دادم.
در ابتدای کار تصمیم گرفتم اسامی امام القرائه یا روات را بنویسم، اما متوجه شدم که فضای بسیاری را اشغال می‌کند. لذا کتب مختلفی را بررسی کردم و نهایتاً به کتاب قصیده شاطبیه رسیدم که مشتمل بر ۱۳۰۰ بیت است. در این کتاب ابیات از رموزی برخوردارند که مشخص می‌کند هر امام‌القرائه و هر راوی، رموز مشخصی داشته که این رموز در دانشگاه‌های قرآن خارج از کشور تدریس می‌شود و همه آن‌ها را می‌شناختند؛ لذا مواردی را که روات و امام‌القرائه اختلاف داشتند با رموز شاطبیه در حاشیه قرآنم نوشتم، طوری که قرآنم در مجمع قاریان قرآن کریم برای خودش تبدیل به یک برند شده بود.
در دهه هفتاد دوستانی که به حج و عتبات عالیات می‌رفتند با خودشان مصحفی را وارد کشور کردند که در آن موارد اختلاف قرائت قرآن کریم در حاشیه قرآن نوشته شده بود و دقیقاً همان چیزی بود که من انجام داده بودم، ولی مشابه کار من براساس رموز شاطبیه نبود؛ در جوانی در محفل قرآنی مسجد بلال شیخ محمود صدیق منشاوی را دیدم و اینکه حضار قرآنشان را می‌دهند تا به دست استاد برسد و ایشان هم برای یادگاری آن را امضا می‌کرد؛ قرآنم را به ایشان دادم و به صفحه اول آن، همان صفحه‌ای که من رموز شاطبیه را نوشته بودم، رسید. آن صفحه را به دقت نگاه و یک به یک صفحات را ورق زده و سپس امضا کرد و برای من حس وصف‌ناپذیری ایجاد شد و ایشان قرآن من را برای مدتی طولانی در دست داشتند.
چند سال پیش کاری را آغاز و در آن تمام موارد قرائات را با یک رنگ مشخص کردم تا وقتی که قرآن باز می‌شود دیده شود. این کار را شروع کردم و مدتی هم آن را ادامه دادم تا اینکه مصحف دیگری را دیدم که اختلاف قرائات را با یک رنگ مختلف نشان داده بود و تصمیم گرفتم کاری اساسی را شروع کنم و این کار منجر شد که نرم‌افزار کرول را یاد بگیرم و تمام قواعد اصلی قرائت مختلف را در ۲۰ روایت و تمام تقلیل‌ها و ... را در تمام صفحات قرآن به صورت رنگی انجام دهم و از هفت رنگ برای آن‌ها استفاده و برای هر یک از حروف چهار دقیقه وقت صرف کردم. بعد از اینکه این مرحله را پشت سر گذاشتم، در مرحله بعد تمامی مراحل اختلاف قرائت را مشخص کردم و دوستان همراه من شروع به تایپ این موارد کردند. در نهایت مونتاژ این موارد بود که برای این کار مجبور شدم که فتوشاپ را در حضور استادی فرا بگیرم و گا‌ه صبح تا شب در دفتر ایشان مشغول فراگیری نرم‌افزار فتوشاپ بودم. اگر کسی بخواهد کار تحقیقاتی در این مورد انجام دهد یا ترجمه و تفسیر را در کنار این موارد اضافه کند، متن کامل کتاب در قالب Word ،pdf و سایر موارد گرافیکی آن موجود است.
هر صفحه این مصحف که قرائت حفص از عاصم است با هیچ قرآن دیگری تفاوتی ندارد، اما در حاشیه این مصحف تمام موارد ۲۰ روایت، که برای ۱۰ امام‌القراء است، به همراه رموز شاطبیه ذکر شده است. افراد علاقه‌مند به حفظ این موارد با استفاده از این رموز هفت کنند. تمام صفحات این مصحف با هفت رنگ آبی، قرمز، نارنجی، قهوه‌ای، بنفش، سبز و صورتی به منظور نمایش قرائات مختلف مشخص شده است.
در کشور ما رایج بود مصحفی که وارد می‌شد از طریق شاطبیه بود، اما طریق طیبه‌النشر خصوصاً در تلاوت مجلسی بسیار زیباست و دست قاری را برای اجرا‌های متفاوت خصوصاً در قرائت همزه باز می‌گذارد، که تخفیفات همزه وجود دارد، در ایران نبود. تمام کلماتی که در آن همزه دارد و علامت وقف داشته است، هم از طریق شاطبیه و هم از طریقه طیبه‌النشر در این مصحف توضیح داده‌ام. در واقع این مصحف دوبل است، چراکه هم از طریق شاطبیه و هم از طریق طیبه‌النشر و الدره به مسائل پرداخته است. بسیاری از مصحفی که از طریق شاطبیه آورده شده در زمان خودشان کتاب خوبی بوده است، به عنوان مثال کتاب حرز الامانی یا همان قصیده شاطبیه در زمان خودش کتاب خوبی بود، اما این نویسنده به دلیل اینکه نابینا بود، اشعار را به یاد بانوی خیالی سرود و هدفش این بود که اصول تجویدی حفظ شود. یکی از ویژگی عجیب این اشعار این است که تمام اصول تجوید ۱۰ قرائت و ۲۰ روایت را با رموزی به کار برده و موارد اختلاف قرائت را در این ابیات توضیح داده و این امری شگفت‌انگیز است.
همیشه برایم سؤال بود که چرا مصحف‌های خارجی از طریق شاطبیه موارد اختلاف قرائت را با این رموز ننوشته و این ویژگی این مصحف است که ما موارد اختلاف قرائت را نوشتیم و توضیح دادیم که چه کسی گفته است و هم رمز آن را نوشته‌ایم. خاصیت این رموز این است که این مصحف برای حفظ کردن قرآن به گونه‌ای نوشته شده است که به کلیات اشاره می‌کند و اگر به خارج هم برود، آن‌ها با توجه به این رموز می‌توانند به زبان خودشان کلمات مترادف را استفاده کنند و در حفظ و قرائت قرآن از آن بهره ببرند.
انتهای قرآن این مصحف ۶۰۵ صفحه است و ۲۰۰ صفحه الحاقات به آن اضافه کرده‌ام که به زبان فارسی روان، تمام قواعد ۱۰ قرائت و ۲۰ روایت چه از طریق شاطبیه و چه از طریق طیبه النشر و الدره را به اختصار نوشته‌ام. برای اولین بار در این مصحف ۴۰ صفحه را به کلماتی که قرائت مختلف دارند با عنوان کشف‌القرائات اختصاص داده‌ام که نزدیک به سه هزار لغت موارد اختلاف قرائت آمده است.
سخنران بعدی این نشست احمد حاجی‌شریف، پیشکسوت قرآنی و معاون اسبق چاپ و نشر قرآن سازمان دارالقرآن، بود که بخشی از مهمترین سخنان وی به شرح زیر است:
از استاد آهور به دلیل تهیه این اثر فاخر تشکر می‌کنم. حدود سه سال قبل بود که توفیق دیدن این اثر را داشتم که در این حجم بی‌نظیر است. متأسفانه بیش از سه سال طول کشید تا این قرآن چاپ شود و این ضعف بزرگی است؛ اثری که هیچ مشابه‌ای ندارد باید در منزل خاک بخورد و زمانی که چاپ می‌شود، تیراژ بسیار کمی دارد. امیدواریم که دستگاه‌های فرهنگی مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی و سازمان اوقاف و امور خیریه حمایت ویژه‌ای از این مصحف کنند تا ان‌شاءلله بتوانیم این مصحف را در تیراژ بالا و با قیمت پایین در اختیار قاریان قرار دهیم.
بهروز یاریگل، پیشکسوت و مدرس قرآن کریم سخنران بعدی این مراسم بود که وی نیز ضمن قدردانی از آهور، سخنانی را پیرامون انتشار این مصحف بیان کرد که بخشی از آن به شرح زیر است:
از حدود ۱۰ سال قبل در جریان تلاش استاد آهور هستم. متأسفانه در جریان تهیه این مصحف از سوی مسئولان امور قرآنی کم‌کاری بسیاری صورت گرفت. جدا از این اثری که سال‌هاست در جریان تهیه آن هستم نوع جلسه‌داری و استادی ایشان است که دیگر به فراموشی سپرده شده است. جلسه‌شان کاملاً سنتی و مردمی اداره می‌شود. به دلیل اینکه استاد ایشان مرحوم مولایی و پدرشان استاد آهور بودند، جلسات ایشان آن قدر به دور از حاشیه و مسائل غیرضروری برگزار می‌شود که جایش در بسیاری از جلسات قرآنی ما که حتی برای دوستانی، که در امر جلسه‌داری سابقه طولانی دارند، خالی است؛ لذا این نوع جلسه‌داری و با این روال برای جلسات قرآن ما مورد نیاز است.
داود جعفری، فعال قرآنی کشور، نیز به عنوان دیگر سخنران این مراسم به توجه بیش از پیش به این اثر و ضرورت توسعه آن در جامعه قرآنی اشاره کرد که بخشی از سخنان وی به شرح زیر است:
اکثر شاگردان استاد مولایی افرادی هنرمندند و منش، رفتار، بزرگ‌مردی و هنر ایشان را به ارث برده‌اند. آقای آهور میراث‌دار زحماتی است که استاد مولایی کشیدند و اساتید قبل از ایشان هم زحمات بسیاری را متحمل شدند که باعث تشویق و ترغیب شاگردان استاد مولایی در این مسیر شده است. افتخار دارم که محضر این اساتید را درک کردم.
این مصحف آنقدر ارزشمند است که ضرورت دارد یک بار دیگر در میان مقامات و مسئولان حوزه فرهنگی رونمایی شود و برای انتشار آن با تیراژ بالا از مسئولان امضا بگیریم. ضمن تقدیر و تشکر از حمایت خانواده سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور، خواهشمندم که به عنوان متخصصان عرصه قرآنی و آشنا به این عرصه، هزینه تولید اپلیکیشن این قرآن را به ما برآورد کنند و ما به عنوان بخش خصوصی حاضریم که مقداری از هزینه تولید آن را بپردازیم. اگر این مصحف تبدیل به اپلیکیشن شود، بسیار ارزان‌تر و سهل‌تر در اختیار مردم قرار خواهد گرفت. لذا اگر استاد آهور بپذیرند که این اثر در این قالب که فراگیری بیشتری هم دارد تولید شود، حمایت خواهیم کرد.
علی‌اکبر حنیفی، پیشکسوت قرآنی و از اساتید علم قرائت قرآن سخنران دیگر این مراسم بودند که وی نیز ضمن تقدیر از تهیه چنین اثری به اهمیت پرداختن به آن اشاره کرد. بخشی از سخنان وی به شرح زیر است.
قطعاً هر چیزی که به نام قرآن باشد مبارک و خیر است، چراکه قرآن سرچشمه رحمت الهی شمرده می‌شود و به این موضوع در قرآن اشاره شده، به خصوص کار‌هایی که به نام قرآن و برای قرآن است از مصادیق بارز توجه باری‌تعالی به کتاب و اهل آن است. آنچنان این قرآن عظیم است که خداوند در ابتدا و انتهای هر سوره‌ای از این اصل تعریف کرده است. در ابتدای سوره بقره، ابتدای سوره آل عمران و در بیشتر سوره‌های قرآن بر توجه به این کتاب الهی تأکید شده است. در تمام قرآن صحبت از قرآن است و جا دارد که بیش از پیش روی آن کار کنیم و در کنار مراسم رونمایی از این اثر فاخر، نشست نقد هم برگزار شد تا این اثر بیشتر شناخته شود. همچنین رساندن این اثر به دست مردم و ترویج و گسترش آن اهمیت دارد. پس بهتر است که جلسات علم قرائات کاملا تخصصی شود. پیشنهاد می‌کنیم که این قرائات به صورت تخصصی تدریس شود. در کشور‌های اسلامی جلسات قرآن عمومی، اما تخصصی است. لذا باید برای تخصصی شدن تک‌تک این قرائات تفکر کنیم و به این کار اعتبار ببخشیم.
در ادامه این جلسه مجید زکی‌لو، مهدی کمالی و دیگر اساتید قرآنی به بیان سخنانی درباره اهمیت این مصحف و توجه بیش از پیش به آن و ضرورت گسترش آن در سطح جامعه قرآنی پرداختند. همچنین سیمین قناتی، طراح جلد، خطاط اثر و دیگر حامیان این اثر سخنانی را در مورد نوع فعالیت و کار خود بیان کردند.
پایان‌بخش این مراسم رونمایی از مصحف 10 قرائت از سه طریق شاطبیه، طیبه النشر و الدره بود.
نظر شما :